Beelden spreken en raken zodat mensen in beweging komen

Een beeld dat blijft plakken

Verschillende onderzoeken van de voorbije jaren geven een duidelijke verschuiving aan in de talenten die in de toekomst nodig zullen zijn. Beelddenkers bezitten veel van deze kwaliteiten als natuurlijke talenten, maar beseffen dit nog te weinig.

Hoe kan je deze talenten ontwikkelen en gebruiken als deze vandaag nog vaak aanzien worden als minder waardevolle kwaliteiten op het werk?

Dit is artikel maakt deel uit van een reeks van 5 over de talenten voor de 21ste eeuw. Dit is het 4de deel: visuele communicatie.

Waarom is beeld zo belangrijk?

Een goed gekozen beeld maakt complexe materie overzichtelijk en tastbaar.

• Een beeld kan helpen om gesproken boodschap concreet en zichtbaar te maken.
• Visuele communicatie helpt om moeilijke of gevoelige zaken bespreekbaar te maken op een laagdrempelige manier.

Beelddenkerskwaliteit

Een multi-talent leider gebruikt al zijn zintuigen en intuïtie om de omgeving waar te nemen. Hierdoor krijgen ze onbewust extra informatie die allemaal in hun brein verwerkt wordt waardoor ze direct opmerken:

• Waar zaken fout zullen gaan;
• Wat er stroef verloopt;
• Welke processen en systemen slecht op elkaar afgestemd zijn.

De uitdaging is om deze extra informatie op een eenvoudige manier uit te leggen aan collega’s of medewerkers. Je wil dat mensen door je boodschap in actie komen en meezoeken naar mogelijke oplossingen.

Hoe krijg je anderen mee terwijl je op dat moment geen harde cijfers of gedetailleerde informatie bezit om te redenering te staven?

Beelden spreken en verhalen raken mensen

Door een probleem, een idee of toekomstdroom voor te stellen in een beeld of verhaal ga je anderen inspireren.

Hoe complexer jij het beeld maakt, hoe lastiger voor klanten, leidinggevenden of collega’s om het te begrijpen.

Het vraagt tijd om te schaven aan je eerste ruwe schets van je beeld totdat jouw voorstelling klopt met de reële situatie:

• Een totaalbeeld of overzichtsbeeld waarin alle belangrijke elementen te zien zijn;
• Gebaseerd op feiten en data, aangevuld met je intuïtieve kennis, onuitgesproken elementen;
• Een weergave van de mogelijke verandering of transformatie die er zit aan te komen.

De kracht van een beeld

Je presentatie kan verschillende vormen aannemen zoals een eenvoudige getekende schets, een mindmap of een flowchart.

Het kan ook een verhaal of metafoor zijn dat jij vertelt, al dan niet in combinatie met een visuele voorstelling.

Het belangrijkste is de herkenbaarheid. Het beeld of verhaal voldoet aan volgende kenmerken.

• Eenvoudig, dus niet complex of ingewikkeld;
• Klaar en duidelijk zodat iedereen het direct zelf kan navertellen en uitleggen;
• Het beeld werkt zoals een kompas: iedereen kan er op elk moment naar teruggrijpen.

Waarom zijn beelddenkers zo sterk in beeldverhalen?

Een multi-getalenteerde bruggenbouwer heeft op elk moment een overzicht van een situatie nodig.

Geef je hen een uitdaging of probleem, dan is het eerste wat ze doen de situatie zo volledig mogelijk in kaart brengen:

• Waar gaat dit over?
• Op welke manier past dit in het grotere geheel van ons bedrijf, team of project?
• Hoe zit dat in elkaar?
• Waarom doen we dit?
• enz.

Deze collega’s moeten het grotere geheel van een situatie zien alvorens ze de eerste stap zetten om in actie te komen.

Het is hun natuurlijke reflex om zoveel mogelijk vragen te stellen om het overzichtsbeeld in hun hoofd op te bouwen. Voor deze profielen is dit een cruciale factor voor hun welbevinden en functioneren binnen de groep.

Geen tijd voor een overzicht van de situatie

Zonder overzicht zullen ze nooit aan een taak of project beginnen. Forceer je hen toch te beginnen zonder de situatie te overzien, dan zie je ze stuntelig te werk gaan.

Vergelijkbaar met een marionet die een marionetten-speler gebruikt in zijn voorstelling:

• houterig en mechanisch;
• Ze doen exact wat hen gevraagd wordt zonder nadenken.

Ze volgen bijvoorbeeld een proces tot in de kleinste details zonder over de stappen na te denken. Je merkt dat ze systematisch dezelfde fouten blijven maken omdat ze absoluut niet weten waar ze mee bezig zijn

Verhalen verbinden mensen

Verhalen vertellen en gebruiken zit in onze cultuur. Beelden en verhalen werken voor iedereen.

Dit doet ieder van ons, maar beelddenkers of multi-talent leiders lijken hier altijd mee bezig te zijn om goed te kunnen blijven functioneren. Door een veilige en respectvolle omgeving te creëren, kan je een multi-talent leider uitnodigen om hun verhalen met anderen delen.

Beelden spreken in bedrijfscontext

Beeldverhalen die medewerkers direct zelf kunnen na vertellen, werken:

• inspirerend en motiverend omdat ze tot de verbeelding spreken;
• versterken de samenwerking, betrokkenheid en verbondenheid in een team;

Het gebruik van verhalen in organisaties geeft oneindig veel mogelijkheden.
Een goed gekozen verhaal, maakt de visie en de filosofie van het bedrijf duidelijk. Van directie tot arbeiders, een verhaal legt op eenvoudige wijze uit waarvoor het bedrijf wil staan.

Bewijs van de kracht van verhalen

Meer dan 10 jaar geleden bezocht ik een fabriek van een grote autoconstructeur. Een verhaal van oma en haar gebreide sokken voor de familie als kerstcadeaus, lichtte de kwaliteitsfilosofie in de fabriek toe.

Dit eenvoudige verhaal maakte de kwaliteitsrichtlijnen voor elke medewerker klaar en duidelijk. Ook al hoorde ik het verhaal slechts 1 keer, ik kan nog steeds de kern van de kwaliteitsfilosofie van dit bedrijf navertellen.

Een beeld helpt om beter samen te werken

Teamleden hebben verschillende kwaliteiten:

• De ene collega is sterker om het verhaal te starten. Denk bijvoorbeeld aan de ideeën fonteinen, die overal oplossingen en verbeter-kansen zien.
• Een andere collega is beter om het verhaal verder te helpen verfijnen. Dit zou je kunnen zien als de uitvoerder die stap voor stap elk element onderzoekt en afwerkt om er een routine proces van te maken.

Een beeld in combinatie met een mondelinge toelichting, zorgt voor een vlottere overdracht van het idee naar diegene die het gaat uitwerken.

De kern van een krachtig beeld

Beelden spreken en verhalen die blijven plakken voldoen aan een aantal voorwaarden. Daarover schreven onder ander Dan & Chip Heath.

Elke beelddenker is geoefend in het snel overzien van een situatie om een overzichtsbeeld op te bouwen. Dit overzicht zit in hun hoofd.

Herkenbaar?

Om dit beeld uit je hoofd te vertalen naar een vorm die je kan delen met je collega’s of medewerkers, is een goede voorbereiding nodig. Dit lukt nooit even uit de losse pols.

Deze 3 stappen helpen je op weg:

1. Kom tot de essentie:

Een beelddenker maakt complexe beelden van een situatie die in hun hoofd heel eenvoudig en logisch lijken.

Om tot de kern te komen, begin je met de onderlinge verhoudingen en relaties klaar en duidelijk zichtbaar te maken:

• Je vertrekt van een complexe situatie waarin je alle elementen in kaart brengt.
• Daarna ga je vereenvoudigen door alle overbodige details uit het beeld weg te halen.

Dit wil niet zeggen dat de weggehaalde informatie onbelangrijk is. Deze is zeker zinvol bij de verdere ontwikkeling of invoering van een oplossing bijvoorbeeld. De details zijn echter overbodig als je het als team eens wil worden over de kern van de zaak.

2. Controleer het beeld:

Neem je tijd en doe de moeite om je beeld vanuit verschillende hoeken te bekijken. Op elk moment dienen alle onderdelen van het verhaal de reële situatie correct weer te geven.

Kloppen niet alle onderdelen van de gekozen metafoor?
Zoek, herwerk en schaaf verder aan het beeld tot alles wel klopt.

Metaforen die een probleemsituatie uitvergroten en uit een totaal andere context komen werken goed omdat

• Ze voor geen enkele betrokken partij bedreigend overkomen;
• Daarnaast tonen ze het probleem op een manier waar niemand naast kan kijken. Dit motiveert mensen om in actie te komen en oplossingen te zoeken.
• Zelden zet een goed gekozen metafoor aan tot het zoeken van de schuldige van het probleem.
  Als alle aandacht gaat naar het aanduiden van de verantwoordelijke van het probleem, is er geen verbondenheid om als groep naar oplossingen te zoeken.

3. Test de herken- en herbruikbaarheid

Een krachtig en eenvoudig beeld biedt houvast en zorgt voor duidelijkheid tijdens het proces.

Het krachtig beeld is zoals een kompas. Je kan er op elk moment naar teruggrijpen om te controleren of een beslissing van het team het project de goede richting laat uitgaan.

Complexe beelden onthoudt niemand.

Ga je een verhaal opleggen of samen ontwikkelen?

In sommige gevallen wil je medewerkers, collega’s of klanten uitnodigingen om mee te helpen.
Om samen een beeld te ontwikkelen waar je naar kan verwijzen en teruggrijpen tijdens een samenwerking bijvoorbeeld.

Afgewerkt beeldverhaal

Een mooi afgewerkt beeld, laat mensen praten over de tekening.

• Ze zijn geneigd om opmerkingen te geven over de kwaliteit van de tekening alsof het om een kunstwerk gaat.
• Hierdoor gaat het gesprek over de tekening zelf en niet over de inhoud of de kern van de zaak.

Als je mensen iets oplegt of opdringt, leidt in veel gevallen tot discussies en weerstand. Dit komt de verbindende samenwerking binnen de groep niet ten goede.

Dit gebeurt ook als je een perfecte tekening of beeld wil laten aanvaarden.

De truc met de onaffe tekening

Een onafgewerkte tekening nodigt mensen uit om mee te denken.

• Je vraagt om inhoudelijk informatie toe te voegen en te praten over het probleem.
• Zeker in het geval teams samen problemen gaan oplossen, kan een onaffe schets de aandacht richten op de oplossing.

Je vermijdt hierdoor dat kostbare tijd en aandacht verloren gaat door het zoeken naar de schuldige van het probleem. Als mensen die zich geviseerd voelen als probleem veroorzaken, zullen ze zichzelf beginnen verdedigen in plaats van mee te werken aan een oplossing.

Samen een beeld creëren, vergroot de draagkracht voor verandering in de groep. Het is onze gezamenlijke creatie en niet iets wat ons werd opgedrongen.

Wil je leren om sprekende beelden te gebruiken?

Beelddenkers of conceptuele denkers, zien oplossingen in hun hoofd als:

• meerdimensionale beelden;
• complexe oplossingen;
• beelden die constant in verbetering zijn en dus veranderen. 

Het is lastig om uit te leggen aan collega’s die niet mee kunnen kijken in je hoofd!

• Hoe haal je zo’n complex idee of oplossing uit je hoofd?
• Wat kan je doen om de constant veranderende ideeënstroom tijdelijk stop te zetten om je collega’s uit te leggen wat je bedoelt?

Het leren ontdekken hoe je ideeën kan uitleggen aan je collega’s is een onderdeel uit de module “Idee of visie formuleren en overbrengen”. Dit komt uitgebreid aan bod in het Multi Talent Leider (MTL) traject. Je vindt alle informatie bij het MTL traject onder het kopje diensten.

Stel je vraag via het contact formulier of maak vrijblijvend een afspraak als je liever eerst telefonisch de mogelijkheden met Saskia wil bespreken.

Opmerking van de auteur:

Dit artikel verscheen voor het eerst op 22 maart 2018. Deze publicatie wordt regelmatig aangevuld met de laatste nieuwe inzichten. De laatste update gebeurde op 20 maart 2023.

Vergelijkbare omschrijvingen voor beelddenkers en aanverwante profielen vind je in dit overzicht.

Het anders-zijn, gaat pas op een positieve manier voor je werken als jij jezelf kan accepteren zoals je bent. Als jij je extra kwaliteiten kan zien als een aanwinst in plaats van een handicap.

Op dat moment ga je deze extra kwaliteiten verder ontwikkelen in plaats van te blijven vasthangen aan de tekorten die anders-zijn met zich meebrengt. De meerwaarde die je voor je collega’s kan meebrengen, zit in die extra kwaliteiten.

Je bent veel meer dan een label. Bovendien is iedere mens uniek. We zijn allemaal verschillend en enkel door ieders talenten samen te laten werken, gaan we sneller vooruit als groep!

Bron afbeeldingen: Numentum & Drawify

20 maart 2023