Hoe gaan vooronderstellingen je onzekerheid versterken?

Wat als je op basis van vooronderstellingen gaat beslissen?

Tijdens een gesprek:

Ga je de non-verbale reacties van anderen interpreteren vanuit je eigen referentiekader;
Je beoordeelt de situatie vanuit je persoonlijke perspectief of invalshoek;
Met de kennis en informatie waarover je op dat moment beschikt.
Je bouwt verder op je persoonlijk oordeel zonder met andere af te stemmen of je beeld van de werkelijkheid klopt.

Resultaat van zo'n eenzijdige interpretatie:

Je gaat de situatie verkeerd boordelen op basis van signalen die je opmerkt.

Dit kan zowel positief zijn: je gaat ervanuit dat de ander goedkeurt wat je zegt;
Of negatief zijn als je vooronderstelt dat de non-verbale reacties die je opmerkt aangeven dat de ander je afkeurt.

In de meeste gevallen zie je slechts een deel van wat er zich afspeelt in het moment. Hierdoor is je interpretatie per definitie onvolledig: er zal immers altijd een deel van de beschikbare informatie ontbreken.

Verder werken op basis van je eigen aanname of hypothese, kan je in lastige situaties brengen.
Herken jij dit?

beelddenken vooronderstellingen en beslissingen nemen

Wat doet een verkeerde aanname met jou?

Stel dat jij een presentatie geeft voor je manager of collega’s om een nieuw project voor te stellen.

Een van je collega’s begint te geeuwen en lijkt in slaap te vallen. Misschien zit je manager op zijn telefoon te kijken. Je ziet hierin een teken dat zij je voorstel saai en niet goed genoeg vinden.

Je begint tijdens de presentatie zelf je verhaal aan te passen omdat je denkt dat hierdoor de luisteraars wel geïnteresseerd gaan blijven luisteren.

Als jij onmiddellijk aanpassingen gaat doen op basis van je eenzijdige interpretatie, gooi jij je volledige voorbereiding overboord:

Het gestructureerde en onderbouwde voorstel wat je zorgvuldig voor hen had voorbereid.
De extra feiten en cijfers die je bewust had toegevoegd omdat je weet dat je manager die nodig heeft om het voorstel te kunnen beoordelen.
De impact van dit project op de organisatie omdat je collega’s deze informatie nodig hebben.

Kortom allemaal gegevens die je collega’s en leidinggevende nodig hebben om een beslissing te kunnen nemen of om de opdracht uit te kunnen uitvoeren.

Faalangst laat je onzekerheid groeien!

Stel dat je op basis van wat jij verkeerd concludeerde uit de lichaamstaal van je publiek, je presentatie ter plekke gaat bijsturen. Je gaat verder improviseren en laat je voorbereiding los.

Resultaat

Je zelfvertrouwen neemt af. Je maakt hierdoor je positie zwakker waardoor je angst om te falen groeit.
Hierdoor kom je onder stress te staan, waardoor je gaat terugvallen op je natuurlijk taalgebruik en de chaos in je hoofd:

Je gaat van de hak op de tak springen om zoveel mogelijke informatie te geven;
Je brein voelt de noodzaak om opnieuw te gaan associëren om je concept bij te sturen. Waardoor alle structuur in je betoog verdwijnt. Er is geen onderscheid meer tussen hoofd- en bijzaken;
Het natuurlijke taalgebruik van beelddenkers is verhalend zonder cijfers en feiten.

Hoe reageren je luisteraars?

Je luisteraars haken af.
De kwaliteit van je presentatie neemt af.
Je komt onzeker over.

Waarom jezelf voorbereiden als beelddenker?

Je voorbereiding dient om vooraf orde te scheppen in de chaos in je gedachten.
Het helpt je om structuur aan te brengen in je presentatie.
Dit zijn elementen die je luisteraars nodig hebben willen ze je kunnen volgen.

Improvisatie en vooronderstellingen zorgen voor chaos

Door op basis van vooronderstellingen al improviserend verder te gaan presenteren, begeeft een beelddenker zich op glad ijs. Ook al beheers je de materie goed, zonder voorbereiding neemt je natuurlijke manier van praten het over.

Voor jou is het verhaal duidelijk:

Je hebt de situatie als geheel en elk onderdeel apart geanalyseerd en keuzes gemaakt. Met deze informatie heb je een totaalbeeld van de situatie opgebouwd.

Deze inzichten heb je gecombineerd met de kennis en informatie die jij al had. Zo ontstaat een nieuw product, dienst of oplossing je je brein.

Zonder voorbereiding presenteren betekent dat natuurlijke stijl het van je over neemt en dat heeft een invloed op je luisteraars:

1) Een onafgewerkt voorstel:

De natuurlijke voorkeurtaal van een beelddenker is verhalend zonder enige vorm van structuur of duidelijke focus omdat je gedachten alle kanten opgaan. Dit gebeurt razendsnel in je hoofd waardoor het onmogelijk is om elke gedachte aan hetzelfde tempo in taal uit te spreken.

Je luisteraars krijgen het gevoel dat je hun tijd aan het verprutsen bent omdat je onvoorbereid naar de presentatie bent gekomen. Dat merk je als je de luisteraars ziet afhaken.

Terwijl je er wel degelijk tijd nam om je presentatie zorgvuldig voor te bereiden om je leidinggevende en collega’s te voorzien van de juiste informatie.

2) Een ongestructureerd presentatie:

Beelddenkers zijn conceptuele denkers, wat betekent dat hun eerste ideeën vaag en weinig concreet zijn, zonder onderscheid tussen hoofd- en bijzaken.

Alles lijkt even belangrijk te zijn, terwijl er massa’s details ontbreken. Voor de ene vertel je te veel details en voor de andere ben je onzorgvuldig omdat je slordig omspringt met details.

Voor een luisteraar met dezelfde voorkeurstijl, is dit geen enkel probleem. Dit wordt een gezellige brainstormsessie om ideeën af te toetsen.

Bij alle collega’s of managers met een andere voorkeur denkstijl, veroorzaakt dit ergernis en frustratie: dit leidt zelden tot concrete resultaten of beslissingen op basis van je presentatie.

3) Tijdverlies:

Van nature zal een beelddenker weinig cijfers, feiten en data vermelden waardoor er geen duidelijk te verwachten resultaat geschetst wordt. De kans is groot dat je manager en collega’s niet over dezelfde basisinformatie beschikken, terwijl jij veronderstelt van wel.

Dit zijn elementen die een beelddenker tijdens de voorbereiding van zijn presentatie pas gaat toevoegen.

vooronderstellingen en een goede voorbereiding met tips

Wat doen vooronderstellingen met jouw zelfbeeld?

Als je tijdens een presentatie je boodschap gaat bijsturen op basis van jouw aannames, stap je uit je kracht. Je gaat er automatisch vanuit dat het om jou gaat, als iemand anders reageert dan je zou verwachten.

Je vooronderstellingen aftoetsen met je publiek in plaats van ze klakkeloos aan te nemen, is absoluut nodig. Dit doe je bijvoorbeeld door bijkomende vragen te stellen om te controleren of je aanname juist is.

Je weet niet wat er speelt, je kan van alles vooronderstellen. Maar enkel een respectvolle vraag kan antwoord geven wat er echt speelt of je assumpties bevestigen. Hiervoor dien je het gesprek met je manager of collega’s te durven aangaan op een respectvolle manier.

Door te reageren op basis van je eigen vooronderstellingen, ondermijn je jezelf. Je onzekerheid neemt toe en dit gaat tegen jou werken.

Leer je aannames ombuigen in een positief voordeel

Hoe je voorstellen en ideeën brengt, is nog veel belangrijker dan datgene wat je te vertellen hebt!

Maak dus tijd voor een goede voorbereiding. Jij bent immers de architect van je presentatie!

Bewuster leren werken met verschillende voorkeuren op het werk geeft rust, vergroot je zelfvertrouwen en creëert mogelijkheden om beter samen te werken. Zowel jij als je team halen voordeel uit dit begeleidingsprogramma zoals het Multi talent leider Traject.

Meld je nu aan

Saskia Smet is de auteur van dit artikel en oprichtster van Numentum.

Saskia heeft zich gespecialiseerd in het coachen en adviseren van multi-talent leiders of beelddenkers op de werkplek. Ze deelt via deze blog tips voor volwassen beelddenkers en hun werkomgeving.

Daarnaast is community manager van Multi Talent Leider netwerk op het Multi Talent Leader Platform.

Het Multi Talent Leader Platform is leer- en community platform van Numentum om beelddenkers op het werk te verenigen.

Opmerking van de auteur:

Dit artikel verscheen voor het eerst op 5 november 2019. Deze publicatie wordt regelmatig aangevuld met de laatste nieuwe inzichten. De laatste update gebeurde op 11 april 2023.

Vergelijkbare omschrijvingen voor beelddenkers en aanverwante profielen vind je in dit overzicht.

Het anders-zijn, gaat pas op een positieve manier voor jou werken als je dit leert omdenken: Op dat moment ga je deze extra kwaliteiten verder ontwikkelen in plaats van te blijven vasthangen aan de tekorten die anders-zijn met zich meebrengt. Je hebt veel te bieden met je unieke kwaliteiten. Jouw meerwaarde zit in die extra kwaliteiten!