Zie je het nu nog niet? Het is eenvoudig, iedereen begrijpt dit direct.

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet

Hoe vaak hoor je mensen niet zeggen: “Neen, ik zie het niet.”

In dit geval gaat het niet over het “letterlijk” kijken naar tv, een schilderij, … of wat dan ook.

Als een beelddenker of multi-getalenteerde bruggenbouwer dit zegt, dan bedoelt hij met deze opmerking iets totaal anders. In dit geval gaat het over:

• Het feit dat hij naar een proces staat te kijken zonder de verbindingen met de rest van de situatie te snappen.
• Een handleiding in de hand heeft zonder te begrijpen waarvoor dit product dient.
• Uitleg krijgt over een systeem zonder te weten waarom het systeem gebruikt wordt.

Kortom, deze beelddenker begrijpt niet waarover het gaat omdat de context ontbreekt om het geheel te zien Anders gezegd: Het is onduidelijk waar dit stukje informatie hoort of deze kennis onderdeel van is.

Een praktisch voorbeeld: naaien voor beginners

Jaren geleden liepen mijn dochter en ik door de stad. In een stoffenwinkel zagen we tassen van tafelzeil met een leuke stofvoering om zelf te maken.

De dame van de winkel zei “Dat is niet zo moeilijk om zelf te maken hoor mevrouw, als u stof koopt leveren we er een handleiding bij”.

Zelfs met een handleiding, zijn er momenten waarop je het niet onmiddellijk ziet.
Op een bepaald punt, zegt de instructie: binnenzak en buitenzak in elkaar steken met de goede kanten naar elkaar toe. De oren (de handvaten) speld je vast op 10 cm van de zijnaad.

Hoe doe je dit zodat de oren van de tas:

• stevig vastzitten aan binnen- en buitenzak;
• mooi verwerkt zijn tussen de buitenkant van de tas en de stofvoering;
• en de linten van de oren nergens op de verkeerde plek midden doorgestikt zullen worden?

Ik ga eerlijk bekennen, ik snapte deze instructie totaal niet.

Als beelddenker zie je het eindproduct, het beeld van de afgewerkte tas, vanaf het begin. En toch begreep ik niet hoe ik dit voor elkaar kon krijgen.

Ik zag het gewoon niet. Er zat niets anders op dan het letterlijk te gaan uitproberen:

• Alle delen spelden en omkeren om te zien wat er dan gebeurde.
• Blijven experimenteren tot ik de de correcte manier vond.

Waar kom je dit tegen op het werk?

Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van een nieuw softwareprogramma dat werkt met invulschermen.

De instructie: “Vul dit scherm in en daarna zet je deze informatie in dat scherm, …” geeft te weinig context voor een beelddenker om het proces te begrijpen.

Het zorgt ervoor dat je de velden gaat invullen zonder te weten waar je mee bezig bent. Omdat de logica tussen het oude en nieuwe systeem hetzelfde lijkt, ga je voor jezelf een systeem ontwikkelen om zo goed mogelijk te kunnen werken.

Je bedenkt een werkwijze op basis van je kennis en ervaring uit het oude systeem. Helaas is in vele gevallen deze oplossing wel werkbaar, maar niet efficiënt omdat de logica en de voordelen van de nieuwe software hierdoor ongebruikt blijven.

Zonder overzicht ga je domme fouten maken en gefrustreerd geraken door de manier van werken met dit nieuwe pakket.
Voor jou ontbreken er een aantal elementen om het geheel te zien. Het totaalbeeld zien, betekent in dit geval:
De logica begrijpen achter het nieuwe softwareprogramma. Denk aan informatie zoals:

• Hoe is het systeem opgebouwd?
• Welke informatie of invulschermen zijn onderling verbonden?
• Waaraan is dit systeem nog gekoppeld om vooraf ingevulde parameters op te halen?
• Wat gebeurt er in de stappen nadien met de informatie?
• enz.

Voor alle duidelijkheid, dit heeft absoluut niets te maken met de techniek of technische opbouw van het programma op zich. Het gaat over de procesflow of stroom van de gegevens in het softwaresysteem.

Zie je het dan niet?

Een multi-getalenteerde bruggenbouwer of beelddenker is altijd op zoek naar het overzicht. Je moet dus het volledige plaatje zien alvorens je aan een taak kan starten.

Het totaalbeeld wat alle informatie van een bepaalde situatie bevat zoals:

• beginsituatie
• eindresultaat
• mogelijke interacties met andere processen
• deelprocessen of onderdelen
• problemen en hindernissen

Bij een stap voor stap veranderend proces, loop je stap voor stap doorheen het proces. Voor een beelddenker is het geheel een simultaan veranderend systeem wat in één beweging vloeiend van het een in het ander overgaat.

Je ziet dus het eindresultaat als onderdeel van het totaalbeeld. Zodra je de oplossing ziet, ga je terug stappen van het eindpunt naar het begin. Jij zoekt naar de weg om van het eindresultaat terug naar de beginsituatie te geraken zodat je in actie kan komen.

Zonder context blijf je losse taken uitvoeren

Mis je het verband en de logica tussen de verschillende stappen, dan volg je blindelings de instructies zonder te weten waarmee je bezig bent. Je voert een reeks losse handelingen uit zonder samenhang.

Het lijkt op een mechanisch proces wat stap voor stap uitgevoerd wordt zonder na te denken of het klopt. Je voert het gewoon uit zonder op de samenhang te letten of ergens over na te denken.

Op deze manier zal je dus makkelijker een stap overslaan of twee stappen omwisselen zonder het te beseffen. Op deze manier werk je aan een taak die geen enkel verband heeft met een andere activiteit.

Met context loopt het proces gesmeerd

Zie je het?

Maakt een wereld van verschil. Als je de logica achter de verschillende stappen in een proces begrijpt, dan treedt een soort automatisatie op in je brein. Het gaat vanzelf, blindelings en je vergeet het nooit meer.

Sterker nog, je ziet al snel waar het proces nog te vereenvoudigen is en efficiënter te maken valt door verder te bouwen op de dezelfde basis of stramien.

Waarom is de context zien cruciaal?

Ervaring uit de praktijk leert dat het zeker voor beelddenkers heel belangrijk is om de logische samenhang achter iets te zien en te begrijpen, willen ze iets onthouden.

Ze combineren in dat geval blijkbaar onbewust een “beeld” met een handeling.

Dit “beeld” hoeft geen foto te zijn, het kan gewoon een totaalbeeld, een persoonlijk inzicht of een associatie zijn met deze handeling. Het belangrijkste is dat hierdoor de kennis op de juiste plaats in hun brein gekoppeld of verankerd wordt.

Ben je een beelddenker?

Zonder context of overzichtsbeeld van de situatie is starten aan een taak of project lastig.

• Als je het niet meer ziet of nog niet ziet, stop dan even.
• Neem tijd om voor jezelf een methode te ontwikkelen om in elke situatie snel een overzichtsbeeld voor jezelf op te bouwen.
• Het eindresultaat heb je als beelddenker meestal voor ogen, het beginstadium ook. De stappen ertussen vinden, is het moeilijkst.

Heb je totaal geen idee of beeld van het eindproduct voor ogen, en ontbreekt alle informatie over het eindresultaat, dan wordt je probleem nog veel groter.

Soms moet je een aantal keer gaan inzoomen en weer uitzoomen op dezelfde situatie. Precies zoals je met een telescoop gaat kijken:

• Inzoomen op een detail zodat dat dit element duidelijk wordt.
• Daarna weer uitzoomen zodat de totale situatie zichtbaar wordt.
• Dit enkele keren herhalen, helpt je om de onderlinge verbanden te ontdekken en in keert te brengen.

Op een ander moment zal je - zoals bij het naaivoorbeeld - moeten gaan experimenteren. Elke optie uitproberen, testen, evalueren, bijsturen en opnieuw testen. Je blijft dus zoeken en proberen tot je de oplossing gevonden hebt.

Is je collega of medewerker is beelddenker?

Als je als collega, manager, trainer, docent of coach iets aan een beelddenker wil uitleggen of aanleren, denk dan vooral hieraan:

Vanuit jouw perspectief gezien, lijkt het misschien alsof deze medewerker:

• afwezig is;
• alles constant in vraag stelt of in twijfel wil trekken;
• Bewust wil tegenwerken in plaats van samen te werken.

Niets is minder waar.
In werkelijkheid is deze medewerker op zijn manier de ontbrekende informatie aan het zoeken om de situatieschets te maken. Zonder context of informatie in welk kader dit past, kunnen ze je niet begrijpen of volgen.

Soms krijg je een spervuur van vragen. In jouw ogen lijken dit volkomen irrelevante vragen. Misschien ervaar je dit als een poging om je uitleg te dwarsbomen en in het belachelijke te trekken.

Het is echter een manier om de ontbrekende informatie uit jouw antwoorden te halen om op deze wijze de logica in het geheel te zien.

Omdat veel mensen onbewust zijn van hun beelddenkersvoorkeur, beseffen ze zelf niet wat er hen overkomt. Onbewuste beelddenkers zullen je ook zelden vragen om te helpen bij het schetsen van het overzichtsbeeld omdat ze niet weten dat dit de oplossing is van hun probleem.

Gevolgen voor beelddenkers  op de werkvloer

Als je gaat reageren vanuit jouw vooronderstelling, dan kom je nergens:

Kritiek op het stellen van vragen

Ga je een beelddenker opmerkingen maken over de vragen die hij stelt, dan zal hij zich persoonlijk aangevallen voelen.

H4 Aanmanen om geen vragen te stellen

Stel dat je hen toch kan overtuigen om gewoon te volgen.
Weet dan dat de informatie niet op de juiste plek opgeslagen zal worden in hun brein. De kennis wordt niet verbonden met reeds beschikbare informatie in hun hoofd.

Resultaat: Hij zal domme fouten bij deze taken blijven maken.

Context geven

In beide gevallen zal

• zijn zelfvertrouwen afnemen;
• het wederzijds vertrouwen afnemen;
• de samenwerking stroever lopen.

Als jij begint met de context te kaderen, is dit voldoende om hun aandacht vast te houden.

Begin met uitleg te geven over de situatie of het proces waarin dit onderdeel past.
Op deze manier zal de kennis op de juiste plek in hun brein terechtkomen. Zodra dit in orde is, stoppen de vragen en begint hij te weken.

Herkenbaar en zie je het niet?

Ben je beelddenker en wil je met je beelddenkerskwaliteiten aan de slag?

Met het maken van een overzichtsbeeld, help je in eerste instantie jezelf om de verbanden en connecties te zien. Het helpt je om efficiënter en makkelijker te kunnen werken.

Er is echter meer: Datzelfde beeld kan je ook gebruiken om je leidinggevende, collega’s of medewerkers mee te laten kijken.

Jij kijkt en werkt immers door vanuit andere invalshoeken te kijken. Vermits je omgeving vanuit een ander hoek naar het probleem kijkt, zijn jouw oplossingen of voorstellen moeilijker om te begrijpen.

Leer hoe net die verschillen, jouw unieke kwaliteiten worden op je werk. Ontdek het door deel te nemen aan het Multi talent leider programma.

Opmerking van de auteur: 

Dit artikel verscheen voor het eerst op 26 juli 2012. Deze publicatie wordt regelmatig aangevuld met de laatste nieuwe inzichten. De laatste update gebeurde op 11 juli 2022.

Saskia Smet is de auteur van dit artikel en oprichtster van Numentum.

Saskia heeft zich gespecialiseerd in het coachen en adviseren over beelddenken op de werkplek. Ze deelt via deze blog tips voor volwassen beelddenkers in een werkomgeving.

Daarnaast is community manager van Multi Talent Leider netwerk op het Multi Talent Leader Platform. Dit is leer- en community platform van Numentum om beelddenkers op het werk te verenigen.

Vergelijkbare omschrijvingen voor beelddenkers en aanverwante profielen vind je in dit overzicht.

Het anders-zijn, gaat pas op een positieve manier voor jou werken als je dit leert omdenken:
Op dat moment ga je deze extra kwaliteiten verder ontwikkelen in plaats van te blijven vasthangen aan de tekorten die anders-zijn met zich meebrengt. Jouw meerwaarde zit in die extra kwaliteiten!

Je bent veel meer dan een label en bovendien is iedere mens uniek.
We zijn allemaal verschillend en enkel door alle talenten samen te brengen gaan we sneller vooruit als team!

Wil je weten wat Saskia voor jou kan betekenen?

Maak een afspraak om telefonisch de mogelijkheden met Saskia te bespreken.

Bron afbeeldingen: Numentum & Drawify

11 juli 2022