Waarom zou je de puzzelaar competentie in je team willen ontwikkelen?
Mythes en feiten
1) Uitdaging motiveert, routine wiegt je in slaap
Multi-talent leiders en beelddenkers haken af bij enkel routine taken maar kan je motiveren met een complexe uitdaging. Het is een pluspunt als ze voor dit probleem zowel hun hoofd als handen mogen gebruiken zodat verschillende kwaliteiten samenkomen.
Je hoort deze profielen vaak zeggen: “Als niemand nog een oplossing ziet of weet hoe het probleem op te lossen, neem ik de uitdaging aan. Hoe ingewikkelder het probleem, hoe meer dit vraagt om tot het uiterste te gaan en verschillende vaardigheden, kennis en ervaring te gebruiken en te combineren.”
2) Doeners en denkers competentie
In onze maatschappij maken we vaak een onderscheid tussen hoofd en handen, de bedenkers en de uitvoerders. Terwijl de oplossingen van de complexe problemen van vandaag ergens in het midden liggen:
- Van achter je bureau kan je 100 oplossingen bedenken die geen van allen werkbaar zijn in de praktijk.
- Kan je expert zijn in 1 onderwerp en dat helemaal kunnen uitdenken in theorie, zonder dat het op de werkvloer zal kunnen functioneren als een onderdeel van een proces. Er dienen immers meerdere machines en systemen op elkaar afgestemd te worden. Wat vraagt dat alle apart ontwikkelde stukken, ook als geheel samen moeten werken.
- Waar gebruikers geen idee hebben wat er zich achter de schermen allemaal aan processen afspeelt, op het moment dat zij een lege fles op de productieband zetten of aan de slag gaan met de analyse van de data die het productieproces aanlevert.
3) Processen en automatiseren
Zelden starten we compleet van nul als we processen gaan optimaliseren en automatiseren in een bestaand bedrijf. Dit heeft als gevolg dat er doorheen de jaren gebricoleerd wordt om verschillende systemen te verbinden:
1) Software
Als je naar software zou kijken, merk je dat de verschillende programma’s geschreven zijn in verschillende programmeer talen. Het ene onderdeel in de nieuwste computertaal, anderen in de oudste computertaal die eigenlijk al lang niet meer ondersteund wordt. Sommige onderdelen zitten vast aan een licentie, ander elementen zijn gebouwd in Open Source software. Maar het geheel dient wel samen te werken.
2) Machines
Oude machines worden aangepast en er worden extra uitbreidingen en functionaliteiten aangebouwd om te kunnen blijven voldoen aan veranderende vereisten.
Zolang alles goed werkt is dit prima, eens er zich ergens een probleem voordoet, wordt het zoeken naar een naald in de hooiberg om de fout te lokaliseren.
3) Gebouwen
Sommige onderdelen van het gebouw zijn splinternieuw. Hier zijn alle onderdelen van de nutsvoorzieningen en andere voorzieningen grondig gedocumenteerd: Elke leiding of luchtkoker is duidelijk terug te vinden en bevindt zich op de juiste plaats in het gebouw.
Andere delen van het gebouw zijn jaren geleden gebouwd. In de loop der jaren is de werkplek verbouwd en aangepast om te voldoen aan de nieuwe behoeften. Hier is vaak minder tot geen documentatie voor handen: Soms zijn de oorspronkelijke leidingen en nutsvoorzieningen niet langer in gebruik. Bij de ene verbouwing zijn deze overbodige onderdelen volledige ontmanteld en verwijderd; op andere plaatsen zijn ze slordig afgekoppeld en hier en daar verstopt.
Dit kan zorgen voor verrassingen als er bijvoorbeeld een waterlek ontstaat op een plaats in het gebouw waar iedereen van overtuigd is dat daar geen waterleiding ligt.
Als werknemers in de onderhoudsdienst langer in het bedrijf werken, kunnen zijn nog kennis en ervaring bezitten die in geen enkele documentatiemap beschreven staat. Dit kan helpen om het oplossingsproces vooruit te helpen.
Anderzijds kan dit het vinden van de oorzaak ook net vertragen, door te starten van verkeerde aannames. Aannames waarop het team gaan verder bouwen zonder deze optie serieus te onderzoeken.
Experten en verbindingen
Zolang alles goed loopt, is er geen vuiltje aan de lucht. Oh wee als er ergens in de keten een fout optreedt, dan beginnen de problemen, dat is het zoeken waar de fout zit:
- Elke expert zal vanuit zijn expertise een deel van het geheel kunnen nakijken.
- Het probleem ontstaat vaak op de interfaces, de overgangsfase tussen expertise domeinen.
- Kennis en ervaring vanop de werkvloer of het terrein, zullen op dat moment ook belangrijk zijn.
- Samenwerken wordt op zo’n momenten cruciaal, niemand kan immers de fout vinden vanuit zijn eigen expertise.
In sommige gevallen gaan medewerkers blindelings mee in de voorstellen van de experten, terwijl ook hier mogelijke denkfouten zitten of afwijkingen tussen theorie en praktijk.
Waar begin je te zoeken als het fout loopt?
Beelddenkers kunnen in deze gevallen een belangrijke rol spelen.
Voordelen:
- Ze weten veel en kijken vanuit aparte hoeken naar een probleem.
- Hun Waarom-vragen, nieuwsgierigheid en vooral de wil om een oplossing te vinden, geven de doorslag om te blijven zoeken. Hierdoor zullen ze elke aanname in vraag stellen.
- Het zijn de puzzelaars die alle elementen gaan samenvoegen en bij elke nieuwe toevoeging opnieuw het geheel gaan testen.
- Hoe complexer het probleem, hoe gemotiveerder ze zijn omdat de uitdaging groter is en het de kans geeft om verschillende kwaliteiten te combineren.
Nadelen:
1) Snelle denker en onduidelijke afspraken
Ze denken zelf veel te snel en soms wat chaotisch en kunnen andere hiermee onbewust collega’s totaal op het verkeerde spoor zetten.
Communicatie is de sleutel!
Samenwerken vereist afspraken en het zetten van de juiste verwachtingen.
Als een beelddenker bijvoorbeeld samenwerkt met een expert op een probleem op te lossen:
De beelddenker die met een idee speelt, zal deze hypothese gaan onderzoeken door de verschillende mogelijkheden op te werpen. Net zoals in een brainstorm sessie is er geen oordeel maar liggen alle opties open.
Terwijl de expert gesprekspartner, vanuit de rationele kant kijkt en denkt: Dit idee is al volledig uitgezocht en dit is de gekozen oplossing. Hier mag ik gewoon op verder bouwen zonder de voorgaande stappen te controleren.
2) Grote lijnen en cruciale details
Beelddenkers weten iets van veel dingen en combineren erop los met kennis uit andere kennisdomeinen. Hierdoor zullen ze de grote lijnen van de oplossing uittekenen maar vermits ze snel denken, spenderen ze minder tijd in het uitwerken van elke stap in detail.
Ze hebben de hulp nodig van teamleden die instaan voor het stap voor stap uitwerken en invoeren van elke stap om het probleem opgelost te krijgen.
Puzzelen zonder handleiding
In dit soort complexe problemen, is het maken van een puzzel zonder handleiding een goede vergelijking.
Niemand heeft de doos met de afbeelding van de puzzel die we moeten maken. Ieder van ons heeft dezelfde informatie bij de start, hoewel de ene collega meer kennis en ervaring uit ander jobs of sectoren zal hebben.
Sommige collega’s beginnen aan zo’n puzzel opdracht op een andere manier dan wij. Je zou 3 manieren van werken kunnen onderscheiden:
1) Beginnen zonder plan en zien waar we uitkomen
Je lost probleem per probleem met als doel uiteindelijk de basisoorzaak te vinden. Je begint gewoon ergens, bijvoorbeeld met wat het grootste probleem is op dit moment.
2) Systematische methode
Je gaat elke stap onderzoeken en systematisch stap voor stap verder bouwen richting oplossing.
3) Troubleshooters houding
Deze manier van werken betekent dat je telkens er nieuwe informatie beschikbaar komt alle eerdere gedane aannames opnieuw gaat controleren. Indien je merkt dat er fouten in de opbouw van de redenering zat door de nieuwe inzichten, stuur je bij.
Beelddenkers hebben over het algemeen minder moeite om oude aannames in vraag als nieuwe informatie beschikbaar komt.
Als we de metafoor van de puzzel gebruiken, betekent dit:
Telkens er nieuwe informatie beschikbaar komt, ga je elk puzzelelement opnieuw in de hand nemen. Je gaat onderzoeken of het op basis van deze nieuwe inzichten nog steeds op de juiste plek ligt; Of dat het met deze nieuwe kennis duidelijk wordt dat dit op een totaal verkeerde plek ligt en de rest van de puzzel hierdoor onmogelijk op de juiste plek kan terecht komen.
Wat is er nodig voor de troubleshooters houding?
- Nieuwsgierigheid en een open geest. De steeds terugkomende “waarom? - vraag”, is in dit stadium enorm behulpzaam.
- Rustig kunnen blijven in chaotische, ingewikkelde en dikwijls conflicterende situaties vraagt om zelfkennis en -zorg.
Deze elementen creëren de ideale omgeving om nieuwe inzichten en verbanden te ontdekken, die je helpen om de onjuistheden in de redenering op te sporen en te corrigeren.
De show-stopper bij het oplossen van complexe problemen
Blindelings verder bouwen op informatie en ervaring die je al hebt, zonder ook eens enkele stappen terug te zetten, zorgt voor extra problemen.
Het is nodig om op regelmatige basis met de nieuwe informatie te controleren of de vorige aannames nog kloppen of ondertussen achterhaald werden. De redenering opnieuw opbouwen kan een heel ander licht werpen op een onschuldige opmerking die een teamlid maakte bij de start maar toen onnuttig leek.
Soms lijkt deze manier van werken op een processie van Echternach tot plots de puzzel er opeens ligt. Elk stukje valt letterlijk op zijn plaats hoewel het enkele minuten eerder nog totaal nergens naartoe leek te gaan.
Terwijl star blijven verder bouwen op basis van eerdere vaststellingen en aannames, je op een pad brengt wat nergens toe leidt. Wat compleet doodloopt, alleen duurt het een hele tijd alvorens je dat vaststelt.
Resultaat:
Teams verliezen kostbare tijd, energie en er worden onnodige kosten gemaakt om het probleem opgelost te krijgen.
Wat brengt opnieuw beweging in de zaak:
Alles af en toe op zijn kop zetten en opnieuw in vraag stellen, kan dit voorkomen verder werken aan een doodlopende piste vermijden.
Wat is er nodig om de puzzel als team te leggen?
1) Theorie en praktijk gaan hand in hand
Theoretische expertise alleen is onvoldoende; Deze dien je aan te vullen en te combineren met informatie uit de praktijk of op het terrein.
Hoewel processen zoveel mogelijk geautomatiseerd of gerobotiseerd worden, blijft het nuttig om ook op de werkplek te gaan kijken en vast te stellen wat er in de praktijk gebeurt.
2) Redenering opbouwen en constant in vraag stellen
Elk nieuw element aan informatie toevoegen aan de puzzel die leidt naar de oplossing van het probleem en regelmatig stilstaan en de volledige denkhypothese in vraagstellen.
Denk aan het beeld van de puzzel, klopt het geheel nog steeds als dit stuk hier komt te liggen?
3) Samenwerken door alle kennis en kwaliteiten te bundelen:
- Over de verschillende disciplines en expertise domeinen hen;
- Goed luisteren naar andere experten, samenvatten en herhalen om te horen of je het goed begrepen hebt;
- Elk stukje informatie meenemen in de puzzel. Hoe irrelevant of onzinnig het op het eerste zicht ook mag lijken.
Wat zijn de valkuilen?
Complexe problemen vragen samenwerking van verschillende experten. Het gaat mis als:
- het onduidelijk is welke expertise nodig is of ingebracht kan worden;
- bepaalde mensen in het proces betrokken zijn, maar niet actief meedenken met de groep en vanop hun eiland zoeken naar een oplossing.
De puzzelaar competentie
Ieder teamlid kan helpen om de puzzel te leggen waardoor het probleem opgelost geraakt.
Vaak zie je dat er meerdere belangen en betrokken partijen zijn bij complexe problemen over verschillende afdelingen in een bedrijf heen, dat niemand zich echt geroepen voelt om de trekkersrol op te pakken.
Een multi-talent leider wordt graag uitgedaagd door complexiteit en minder voor de hand liggende oplossingen.
Geef je zo’n profiel een mandaat om een probleem opgelost te krijgen, is de kans groot dat ze zich hierin vastbijten en alle mogelijke pistes onderzoeken tot het probleem opgelost is.
Een bijkomend pluspunt is dat de meeste ook de bruggenbouwer competentie bezitten: Ze zijn in staat om met generalisten, gebruikers en experten mee te praten en de verschillende inzichten te verbinden.
Door hun nieuwsgierigheid en honger naar kennis, vinden ze het makkelijker om hun aannames en vooronderstellingen in vraag te stellen en bij te sturen.
Ben je die multi-talent leider in jou team? Ga dan aan de slag om je puzzelaars competentie verder te ontwikkelen. Jij wordt hier waarschijnlijk heel blij van en krijgt er energie van. Daarnaast kan deze competentie voor jouw team van onschatbare waarde zijn zowel bij het oplossen van complexe problemen maar ook bij andere uitdagingen!
Wil je weten hoe ik je hierbij kan helpen?
Neem contact op en stel een vraag.
Wil je graag persoonlijk met mij de mogelijkheden overlopen, kijk dan in mijn agenda en plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Opmerking van de auteur:
Dit artikel verscheen voor het eerst op 6 november 2023.
Saskia Smet is de auteur van dit artikel en oprichtster van Numentum. Met Numentum begeleidt ze beelddenkers in een werkomgeving.
Klanten krijgen inzicht in de verschillen en leren hoe ze de unieke beelddenkerskwaliteiten op een positieve manier en meerwaarde voor zichzelf en de werkgever kunnen gebruiken.
Daarnaast is community manager van Multi Talent Leider Platform. Dit is het leer- en community platform van Numentum om beelddenkers op het werk te verenigen. Als je geen rolmodellen of voorbeelden ziet, ontdek je nooit welke verschillende mogelijkheden er zijn om jouw unieke beelddenker talenten in te zetten op het werk.
Vergelijkbare omschrijvingen voor beelddenkers en aanverwante profielen vind je in dit overzicht.
Jouw meerwaarde zit in de extra beelddenkerskwaliteiten op de juiste manier te leren gebruiken! Beelddenken testen kan je op weg helpen. Zolang je aandacht, tijd en energie blijft stoppen in het bijwerken van je tekorten, heb je niets meer over voor het trainen van je talenten.
Bron afbeeldingen: Numentum & Drawify
6 november 2023
