Anders denken dan je omgeving. Zeg je het of zeg je het niet op je werk?

Is een label of etiket echt nodig?

Etiketten en labels, het aanbod lijkt eindeloos. Iedereen lijkt er wel een of meerdere te hebben.

Veel medewerkers zijn zich niet bewust dat ze beelddenker zijn. Ze hebben zich jarenlang onbewust proberen aanpassen aan een lineaire organisatie. Aanpassen kost handenvol energie en gaat je op lange termijn uitputten.

Als je uitgeblust en opgebrand ontdekt dat je een beelddenker bent, kan op dat moment een label zinvol zijn.

Het label “beelddenker” kan helpen om je zelfvertrouwen terug op te bouwen:
“Ik ben helemaal OK, Ik ben anders, ik denk anders, ik kijk anders, maar ik ben niet alleen en er is niets mis met mij!”

Anders zijn, standaarden en metingen

Iemand die anders is dan de standaard die de maatschappij vooropstelt, wijkt af van de norm. We meten ten op zichten van een maatstaf, een lat die we ergens neergelegd hebben.

Je ervaart het misschien niet maar de sociale druk om hieraan te voldoen is groot. Voldoe je, dan is er niets aan de hand. Je valt niet op.

Wat gebeurt er als je vertelt over jouw anders zijn?

Als je vertelt dat je anders bent, sta je beter sterk in je schoenen. Het is noodzakelijk dat je een sterk zelfbeeld ontwikkeld hebt om het hoofd te bieden aan alles wat volgt op deze bekentenis. Het maakt niet uit of het gaat om een grote of kleine beperking, iedereen heeft er een menig of oordeel ver.

Dit principe vergelijkbaar is voor elk label, elke handicap of afwijking!

We zijn allemaal verschillend en denken anders!

Want dit vergeten we wel eens: „Eigenlijk is iedereen anders, iedereen is verschillend. Elke mens is uniek.”

Door alle strakke en gecontroleerde systemen in onze Westerse maatschappij, gaan die natuurlijke verschillen vervagen. Diezelfde standaarden gebruiken we voor iedereen, ongeacht of je een etiket hebt of niet. Het verlies van deze unieke verschillen, start jammer genoeg al heel vroeg in ons leven.

In de lagere school dien je aan bepaalde criteria te voldoen, wil overgaan naar de volgende klas:

• AVIx niveau te behalen
• de tafels van vermenigvuldigen kunnen opdreunen binnen een bepaalde tijd
• een afstand lopen in een bepaalde tijd

Als je gaat solliciteren of bij je jaarlijks functioneringsgesprek worden jouw competenties geëvalueerd ten op zichten van vooropgestelde standaarden.

Er komt gelukkig verandering in, maar in de meeste gevallen, wordt er nog weinig gekeken naar jouw unieke talenten. Die zaken die jouw typeren en waarin je al je unieke kleuren kan laten schitteren.

Hoe kan je dit anders zijn voorstellen?

Bovenaan de trechter komt iedereen in al zijn kleurenpracht toe, zowel de visueel-ruimtelijke denkers of beelddenkers als de rationele begripsdenkers of niet-beelddenkers.

Onderaan de trechter merk je een verschraling op:
De vloeistof is zwart geworden omdat alle kleuren verdwenen zijn.

Het lijkt extreem maar door het gebruik van standaarden, vlakken de natuurlijke verschillen tussen mensen af.

In praktijk

Stel je even voor dat je als beelddenker start in een sterk proces gestuurd bedrijf wat gesymboliseerd wordt door de smalle buis onderaan in het beeld.

Je gaat jezelf aanpassen om in het systeem te passen. Je verliest jouw unieke kleuren of talenten omdat je steeds meer gaat werken met competenties die voor jouw aangeleerde vaardigheden zijn.

Het kost je extra energie om een basisniveau te bereiken. Je gaat totaal op in de zwarte massa. Bovendien kost dit permanent aanpassen, veel van je energie.

Uiteraard gebeurt deze verschraling bij elke medewerker in dit bedrijf. Maar de medewerkers die anders denken, zullen hierdoor sterker beïnvloed worden omdat ze zich dienen aan te passen.

Wat geeft je energie?

Onze persoonlijke energievoorraad is vergelijkbaar met een hernieuwbare batterij. Net als bij een batterij, dien je deze regelmatig opnieuw op te laden.

Werken met je natuurlijke talenten kost jouw geen moeite en laadt je batterij weer op. Aangeleerde vaardigheden putten je energie voorraad uit.

Jezelf anders voelen is een medaille met 2 kanten

Stel dat je jezelf herkent in de kenmerken van beelddenken, dan kan dat in eerste instantie een opluchting zijn. Eindelijk weet je wat er met je aan de hand is. Je bent anders maar OK en er zijn nog mensen zoals jij!

Je gaat zoeken naar oplossingen voor jouw aangeleerde vaardigheden waardoor tijd en energie vrijkomt om jouw unieke talenten te laten zien. Want ondanks je beperkingen, om het zo oneerbiedig te noemen, heb je in alle geval ook unieke kwaliteiten. Kwaliteiten waar normale mensen dan weer minder goed in zijn.

Ben je echter nog een onbewuste beelddenker, dan is de situatie totaal anders. Je bent doorheen de jaren een kampioen geworden in het jezelf aanpassen. Jezelf aanpassen zodat je niet opvalt, kost jou veel om hetzelfde resultaat te behalen, denk aan:

• tijd
• inspanning of moeite
• energie.

Omdat de verhouding van werken met je natuurlijke talenten versus je aangeleerde vaardigheden, in onbalans is, sta je minder sterk. Je voelt je sneller onzeker in de omgeving. Als deze situatie al een tijdje aanhoudt, dan is vertellen dat je beelddenker bent moeilijk omdat jij de omgeving als onveilig of vijandig ervaart.

Anders zijn

Ben je anders dan word je al snel beoordeeld en krijg je een etiketje of label. Vaak reageren mensen negatief op anders zijn:

• Weer zo iemand die denkt dat hij anders moet behandeld worden, eentje met privileges.
• Jij denkt toch niet dat ik die rotklussen voor jou ga doen? Iedereen is hier gelijk voor de wet!
• Oh wat erg, ga je dit werk nog wel kunnen? Zou je niet beter een makkelijkere job gaan zoeken?

Allemaal reacties die pijn doen en de persoon in kwestie dieper de put in duwen.

Dit is de keerzijde van de medaille: Je dient jezelf bij het naar buiten komen met je anders denken, heel kwetsbaar op te stellen. Je geeft jezelf letterlijk bloot. Niemand is graag anders.

Zeg je het toch, dan ga je een aantal dingen anders (mogen) doen. Wat collega’s kunnen aanzien als het krijgen van privileges. Het gevolg is dat je anders bekeken wordt.

Sommige labels of etiketten zijn onbekend. Anderen hebben een negatief imago of boezemen angst in. Misschien ook afgunst voor de toegekende privileges. Voor de ene lijkt het een gunstmaatregel, terwijl het voor iemand die anders is, broodnodig kan zijn om te kunnen functioneren.

Voorbij het anders voelen, liggen jouw kansen!

Ieder teamlid is verschillend. Als je de onderlinge verschillen gaat erkennen en waarderen, dan worden het ”team-troeven” in plaats van afwijkingen.

Wat zou het fijn zijn als we gaan starten vanuit die verschillen om teams samen te stellen. Om iedereen zoveel mogelijk te laten werken met zijn natuurlijke talenten zodat teamleden elkaar versterken en aanvullen. Waar we nu van iedereen dezelfde vaardigheden verwachten en de lat voor iedereen even hoog leggen.

Uit de kast komen met je anders denken?

Laatst vroeg iemand mij: “Als ik het goed begrijp, is uitkomen dat je anders denkt, net zoals uit de kast komen? Dat is dan toch simpel op te lossen?”

Ja, op voorwaarde dat je dit in een veilige en respectvolle omgeving kan doen die hiervoor openstaat. Jammer genoeg is het nu vaak nog niet evident om openlijk te vertellen dat je anders bent.

In de Angelsaksische landen vinden termen als neurodivers of neurodiversiteit steeds meer ingang. Neurodivers is de neutralere term die gebruikt wordt om alle neurologische verschillen samen te brengen. Denk aan dyslexie, autisme, ADHD, dyspraxie e.a.

Je ziet dat grote bedrijven neurodiversiteit programma’s ontwikkelen met praktische informatie om deze profielen aan te werven en te integreren op de werkvloer. Dit start met anders te kijken naar het selectieproces maar heeft ook invloed op de manier waarop collega’s en leidinggevende met elkaar omgaan op de werkvloer.

Maar laat ons bij onszelf beginnen en op een positieve manier openstaan voor de onderlinge verschillen. Laat ons dit doortrekken naar alle labels, zoals dyslexie, AD(H)D, hoogbegaafdheid, hoog sensitiviteit, autisme of beelddenken. Maar uiteraard geldt dit evengoed voor een andere huidskleur, fysieke of mentale beperking, religie, …

Sta open voor iedereen die zich kwetsbaar durft opstellen. Het maakt geen verschil of het gaat over grote dingen zoals anders zijn, of hele kleine dingen zoals een flater die je net begaan hebt. Door een open en verdraagzame sfeer te creëren, zal het makkelijker worden het anders denken en voelen, bespreekbaar te maken op het werk.

Je bent welkom. Neem contact op, ik help je graag verder.

Saskia Smet is de auteur van dit artikel en oprichtster van Numentum.

Opmerking van de auteur: 

Dit artikel verscheen voor het eerst op 14 februari 2014. Deze publicatie wordt regelmatig aangevuld met de laatste nieuwe inzichten. De laatste update is gebeurd op 26 oktober 2020.

Bron afbeeldingen: Numentum & Pixabay

Vergelijkbare omschrijvingen voor beelddenkers en aanverwante profielen vind je in dit overzicht..

Het anders-zijn, gaat pas op een positieve manier voor jou werken als je dit leert omdenken:
Op dat moment ga je deze extra kwaliteiten verder ontwikkelen in plaats van te blijven vasthangen aan de tekorten die anders-zijn met zich meebrengt. Jouw meerwaarde zit in die extra kwaliteiten!

26 oktober 2020