Anders denken dan je omgeving. Zeg je het of zeg je het niet op je werk?

Is een label of etiket echt nodig?

Etiketten en labels, het aanbod lijkt eindeloos.

Iedereen lijkt er wel een of meerdere te hebben.

Veel medewerkers zijn zich niet bewust dat ze beelddenker zijn.

• Ze hebben zich jarenlang onbewust proberen aanpassen aan een lineaire organisatie.
• Aanpassen kost handenvol energie en gaat je op lange termijn uitputten.

Op het moment dat je uitgeblust en opgebrand ontdekt dat je een beelddenker bent, kan een label zinvol zijn.

In die situatie kan een label voor rust zorgen en helpen om je zelfvertrouwen terug op te bouwen:
“Ik ben helemaal OK, Ik ben anders, ik denk anders, ik kijk anders. Er is niets mis met mij. Er zijn nog mensen zoals ik.”

Anders zijn, standaarden en metingen

Iemand die anders is dan de standaard die de maatschappij vooropstelt, wijkt af van de norm. We meten ten op zichten van een maatstaf, een lat die we ergens neergelegd hebben.

Je ervaart het misschien niet maar de sociale druk om hieraan te voldoen is groot.

• Wijk je af dan val je op.
• Voldoe je, dan is er niets aan de hand.

Wat gebeurt er als je vertelt over jouw anders zijn?

Als je vertelt dat je anders bent, sta je beter sterk in je schoenen.

Je hebt een flinke dosis zelfvertrouwen en sterk zelfbeeld nodig om het hoofd te bieden aan alle reacties op deze bekentenis.

Het maakt niet uit of het gaat om een grote of kleine beperking, iedereen heeft er een menig of oordeel ver. Dit gebeurt bij elke afwijking ongeacht of het gaat om een label, een handicap of andere manier van afwijken van de norm!

We zijn allemaal verschillend en denken anders!

Want dit vergeten we wel eens: „Eigenlijk is iedereen anders, iedereen is verschillend. Elke mens is uniek.”

Alle strikte en gecontroleerde systemen die we in onze Westerse maatschappij opgezet hebben, zorgen ervaar dat die natuurlijke verschillen vervagen. Diezelfde standaarden gebruiken we voor iedereen, ongeacht of je een etiket hebt of niet. Het verlies van deze unieke verschillen, start jammer genoeg al heel vroeg in ons leven.

In de lagere school diende je aan bepaalde criteria te voldoen, wilde je overgaan naar de volgende klas:

• AVI x niveau behalen;
• de tafels van vermenigvuldigen in snel tempo kunnen opdreunen;
• een afstand lopen binnen de vooropgestelde tijd.

Als je gaat solliciteren of bij je jaarlijks functioneringsgesprek worden jouw competenties geëvalueerd ten op zichten van vastgelegde standaarden.

Er komt gelukkig verandering in, maar in de meeste gevallen, worden jouw unieke talenten weinig of niet in dit soort evaluatie besproken. Ook al gaat dit over kwaliteiten die jou typeren en waarin je al je unieke kleuren kan laten schitteren.

Hoe kan je dit anders zijn in beeld brengen?

Bovenaan de trechter komt ieder van ons toe met al zijn verschillende talenten, zowel de visueel-ruimtelijke denkers of beelddenkers als de rationele begripsdenkers of niet-beelddenkers. Al die verschillende kwaliteiten zorgen voor een bonte mix aan kleuren.

Onderaan de trechter merk je een verschraling op:
De vloeistof is zwart geworden omdat alle kleuren verdwenen zijn.

Het lijkt extreem maar door het gebruik van standaarden, vlakken de natuurlijke verschillen tussen mensen af.

Alle aandacht gaat naar de ontwikkeling van de standaard kwaliteiten. Er blijft geen tijd over om te werken aan het verder ontwikkelen van de afwijkende kwaliteiten.

Wat gebeurt er op de werkvloer?

Stel je even voor dat je als beelddenker start in een sterk proces gestuurd bedrijf. De vereiste competenties worden voorgesteld door de smalle buis onderaan in het beeld van de trechter hierboven.

Gevolgen:

• Je gaat jezelf aanpassen om in het systeem te passen.
• Je verliest jouw unieke kleuren of talenten omdat je steeds meer gaat werken met competenties die voor jouw aangeleerde vaardigheden zijn.
• Het kost je extra energie om een basisniveau te bereiken. Je gaat totaal op in de zwarte massa. Bovendien kost dit permanent aanpassen, veel van je energie.

Uiteraard gebeurt deze verschraling bij elke medewerker in dit bedrijf. Maar de medewerkers die anders denken, zullen hierdoor sterker beïnvloed worden omdat ze zich dienen aan te passen: hun natuurlijke talenten wijken verder af van de standaard. 

Wat geeft je energie?

Ieders persoonlijke energievoorraad is vergelijkbaar met een hernieuwbare batterij. Net als bij een batterij, dien je deze regelmatig opnieuw op te laden.

Werken met je natuurlijke talenten kost jou geen moeite en laadt je batterij weer op. Aangeleerde vaardigheden putten je energie voorraad uit.

Jezelf anders voelen is een medaille met 2 kanten

Stel dat je jezelf herkent in de kenmerken van beelddenken, dan kan dat in eerste instantie een opluchting zijn. Eindelijk weet je wat er met je aan de hand is. Je bent anders maar OK en er zijn nog mensen zoals jij!

Bewustwording zorgt voor mogelijkheden:

• Je gaat zoeken naar oplossingen voor jouw aangeleerde vaardigheden waardoor tijd en energie vrijkomt om jouw unieke talenten te laten zien.
• Want ondanks je beperkingen, om het zo oneerbiedig te noemen, heb je in alle geval ook unieke kwaliteiten.
• De kans is groot dat andere collega’s minder goed zijn in wat voor jou natuurlijke talenten zijn.

Onbewust blijven aanpassen:

Ben je echter nog een onbewuste beelddenker, dan is de situatie totaal anders. Je bent doorheen de jaren een kampioen geworden in het jezelf aanpassen.

Jezelf aanpassen zodat je minder opvalt, vraagt permanent inspanningen wil je hetzelfde resultaat te behalen. Dit kost jou als beelddenker:

• extra tijd;
• grotere inspanning of meer moeite;
• tonnen extra energie.

Omdat de verhouding van werken met je natuurlijke talenten versus je aangeleerde vaardigheden, in onbalans is, sta je minder sterk. Hierdoor kun je je sneller onzeker voelen in de werkomgeving.

Als dit onbewust aanpassen al een tijdje aan de gang is, wordt vertellen dat je beelddenker bent als maar moeilijker omdat jij de omgeving als onveilig of vijandig ervaart.

Anders denken

Ben je anders dan word je al snel beoordeeld en krijg je een etiketje of label. Vaak reageren collega’s negatief op anders zijn:

• Weer zo iemand die denkt dat hij anders moet behandeld worden, eentje met privileges.
• Jij denkt toch niet dat ik die rotklussen voor jou ga doen? Iedereen is hier gelijk voor de wet!
• Oh wat erg, ga je dit werk nog wel kunnen? Zou je niet beter een makkelijkere job gaan zoeken?

Allemaal reacties die pijn doen en de collega in kwestie dieper de put in duwen.

Keerzijde van de medaille

Je dient jezelf bij het naar buiten komen met je anders denken, heel kwetsbaar op te stellen. Je geeft jezelf letterlijk bloot. Niemand is graag anders.

Zeg je het toch, dan ga je een aantal dingen anders (mogen) doen. Wat collega’s kunnen aanzien als het krijgen van privileges. Het gevolg is dat je anders bekeken wordt.

Afwijzing

Sommige labels of etiketten zijn onbekend. Anderen hebben een negatief imago of boezemen angst in. Misschien ook afgunst voor de toegekende privileges.

Voor de ene lijkt het een gunstmaatregel. Terwijl het voor iemand die anders is, broodnodig kan zijn om gewoon goed te kunnen functioneren binnen de groep.

Voorbij het anders voelen, liggen jouw kansen!

Ieder teamlid is verschillend. Als je de onderlinge verschillen gaat erkennen en waarderen, dan worden het ‘team-troeven’ in plaats van afwijkingen.

Wat als …

• We gaan starten vanuit die verschillen om teams samen te stellen.
• Om iedereen zoveel mogelijk te laten werken met zijn natuurlijke talenten zodat teamleden elkaar versterken en aanvullen.
• Weggaan van de verwachting dat iedereen dezelfde vaardigheden moet hebben en de lat voor iedereen even hoog te leggen.

Uit de kast komen met je anders denken?

Laatst vroeg iemand mij: “Als ik het goed begrijp, is uitkomen dat je anders denkt, net zoals uit de kast komen? Dat is dan toch simpel op te lossen?”

Ja, op voorwaarde dat je dit in een veilige en respectvolle omgeving kan doen die hiervoor openstaat.
Jammer genoeg is het in praktijk nog minder evident om openlijk te vertellen dat je anders bent.

In de Angelsaksische landen vinden termen als neurodivers of neurodiversiteit steeds meer ingang. Neurodivers is de neutralere term die gebruikt wordt om alle neurologische verschillen samen te brengen. Denk aan dyslexie, autisme, ADHD, dyspraxie e.a.

Je ziet dat grote bedrijven neurodiversiteit programma’s ontwikkelen met praktische informatie om deze profielen aan te werven en te integreren op de werkvloer.

Laat ons dit doortrekken naar alle labels, zoals dyslexie, AD(H)D, hoogbegaafdheid, hoogsensitiviteit, autisme of beelddenken. Maar uiteraard geldt dit evengoed voor een andere huidskleur, fysieke of mentale beperking, religie, …

Het zijn de verschillen die een groep zoveel meer mogelijkheden of kwaliteiten kan brengen. Enkel door een manier te vinden om alles en iedereen te verbinden, gaan we toekomstige uitdagingen kunnen aanpakken.

Dit start met anders te kijken naar het selectieproces maar heeft ook invloed op de manier waarop collega’s en leidinggevende met elkaar omgaan op de werkvloer.

Wat kan jij vandaag al doen?

Laat ieder van ons bij zichzelf beginnen. Ga op een positieve manier kijken voor de onderlinge verschillen. Zoek bewust naar de meerwaarde die dit ons als team zou kunnen opleveren.

Sta open voor iedereen die zich kwetsbaar durft opstellen. Het maakt geen verschil of het gaat over

• grote dingen zoals anders zijn en je anders voelen;
• of hele kleine dingen zoals een flater die je net begaan hebt.

Door een open en verdraagzame sfeer te creëren, zal het makkelijker worden het anders denken en voelen, bespreekbaar te maken op het werk.

Herkenbaar?

En wil jij weten hoe Saskia jou hierbij kunnen helpen?

Neem contact op met Numentum. Stel je vragen gerust via het contactformulier.

Opmerking van de auteur: 

Dit artikel verscheen voor het eerst op 14 februari 2014. Deze publicatie wordt regelmatig aangevuld met de laatste nieuwe inzichten. De laatste update is gebeurd op 6 juni 2022.

Saskia Smet is de auteur van dit artikel en oprichtster van Numentum.

Saskia heeft zich gespecialiseerd in het coachen en adviseren over beelddenken op de werkplek. Ze deelt via deze blog tips voor volwassen beelddenkers in een werkomgeving.

Daarnaast is community manager van Multi Talent Leider netwerk op het Multi Talent Leader Platform. Dit is leer- en community platform van Numentum om beelddenkers op het werk te verenigen.

Vergelijkbare omschrijvingen voor beelddenkers en aanverwante profielen vind je in dit overzicht.

Het anders-zijn, gaat pas op een positieve manier voor jou werken als je dit leert omdenken:
Op dat moment ga je deze extra kwaliteiten verder ontwikkelen in plaats van te blijven vasthangen aan de tekorten die anders-zijn met zich meebrengt. Jouw meerwaarde zit in die extra kwaliteiten!

Je bent veel meer dan een label en bovendien is iedere mens uniek.
We zijn allemaal verschillend en enkel door alle talenten samen te brengen gaan we sneller vooruit als team!

Zoek je tips om direct zelf aan de slag te gaan?

Kijk gerust rond en ontdek wat er beschikbaar is.

Bron afbeeldingen: Numentum & Pixabay

6 juni 2022